Stowarzyszenie ogrodowe może odmówić zatwierdzenia przeniesienia praw do działki na rzecz osoby bliskiej, ale tylko z ważnych powodów. Odpowiedź na przedmiotowe pytanie jest, zatem uzależnione od rozstrzygnięcia, czy ważnym powodem jest usytuowanie na działce naniesień wykonanych niezgodnie z prawem.

Na wstępie należy zaznaczyć, że ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”, celowo posługując się zwrotem niedookreślonym, aby nie zamykać katalogu przyczyn, które mogą dla stowarzyszenia ogrodowego stanowić podstawę do odmowy zatwierdzenia przeniesienia praw do działki. Nie oznacza to jednak, że taka odmowa może być arbitralna. „Ważne powody” powinny mieć, bowiem charakter obiektywny. Punktem odniesienia stanowią oczywiście obowiązujące przepisy, a zwłaszcza regulacje ustawy o ROD. Można uznać, że „ważne powody” mogą mieć charakter podmiotowy i przedmiotowy. Zazwyczaj będą odnosić się do osoby, np. przejmujący prawo do działki mieszka w miejscowości znacznie oddalonej od ROD. Ale mogą również dotyczyć innych okoliczności, jak np. sposób zagospodarowania działki.

W tym kontekście warto przypomnieć, że - według ustawy o ROD – opuszczającemu działkę działkowcowi nie przysługuje wynagrodzenie za naniesienia niezgodne z prawem. Trzeba podkreślić, że chodzi tu o niezgodność z prawem powszechnie obowiązującym, a zatem z przepisami ustaw. Naruszenie regulaminu ROD nie stanowi, więc podstawy do zakwestionowania prawa do wynagrodzenia. Oznacza to, że np. działkowiec nie może liczyć na zapłatę za obiekt, głownie altany, postawiony na działce, który jest niezgodny z ustawą - Prawem budowlane.

Nie powinno raczej budzić wątpliwości, że powyższa sytuacja może stanowić podstawę do odmowy zatwierdzenia przeniesienia prawa do działki. Mówimy, bowiem o jednym z najpoważniejszych naruszeniach przez działkowca, które muszą się spotkać ze stanowczą reakcją władz ROD, w tym wypowiedzeniem prawa do działki. Teoretycznie, więc nie powinno w ogóle dojść do kwestii zatwierdzenia przeniesienia praw do działki, gdyby wcześniej zarząd ROD spełnił swój obowiązek i wypowiedział to prawo. Jeżeli jednak do tego nie dojdzie, to nie należy zatwierdzać przeniesienia, gdyż grozi dalszymi komplikacjami. Pamiętajmy, że zlokalizowanie tzw. „ponadnormatywnej altany” powoduje, że działka faktycznie traci swój ustawowy charakter. W takiej sytuacji trzeba niezwłocznie przywrócić ten charakter, czyli doprowadzić do przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

Oznacza to potrzebę wstrzymania obrotu taką działką. Istnieje, bowiem spore zagrożenie, że nowy działkowiec będzie korzystał z działki w sposób niezgodny z jej przeznaczeniem ze względu na usytuowanie na niej bezprawnych naniesień, a zwłaszcza altany. Utrudni to znacznie działania zmierzające do unormowania sytuacji na takiej działce i wyciągnięcie odpowiedzialności wobec odpowiedzialnych za taki stan rzeczy. Może to prowadzić jedynie do pogłębienia problemu i powstania kolejnego – bardziej skomplikowanego – sporu z nowym działkowcem.

Pamiętajmy ponadto, że zatwierdzenie przeniesienia praw do działki może być przez niektórych postrzegane, jako swoista akceptacja stanu istniejącego na działce, co z pewnością dodatkowo utrudniłoby działania zmierzające do przywrócenie porządku prawnego.

Mając powyższe na uwadze należy, zatem stwierdzić, że stowarzyszenie ogrodowe (zarząd ROD) powinien odmówić zatwierdzenia przeniesienia praw do działki na rzecz osoby bliskiej, jeżeli na działce znajdują się jakiekolwiek naniesienia wykonane niezgodnie z powszechnie obowiązującym prawem, a w szczególności obiekty naruszające przepisy ustawy – Prawo budowlane. Taka odmowa może być zaskarżona do sądu przez każdą ze stron umowy o przeniesieniu praw do działki. Oznacza to, że ostatecznie niezawisły sąd będzie oceniał, czy w konkretnym przypadku odmowa zatwierdzenia była prawidłowa.