Wyrokiem z 11 lipca 2012r. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował przeszło połowę artykułów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Wynikało to z tego, że podważył praktycznie każdy zapis, w którym znalazło się określenie „Polski Związek Działkowców”. Zdaniem TK Związek posiada bowiem niedopuszczalną (w świetle Konstytucji), uprzywilejowaną pozycję względem innych organizacji działkowców.

Wejście w życie wyroku odroczono o 18 miesięcy. Dlatego działkowcy nie odczuwają jeszcze jego faktycznych skutków. Jednak trzeba pamiętać, że bez przyjęcia przez Sejm nowych regulacji, działkowcy utracą wszelkie prawa do działek, a ogrody znajdą się w próżni organizacyjnej.

Przystępując do prac nad projektem rozważano możliwość nowelizacji obecnej ustawy lub uchwalenia nowej. Ostatecznie uznano, że skala zastrzeżeń Trybunału wobec ustawy była tak duża, iż zadośćuczynienie im poprzez nowelizację jest praktycznie niemożliwe.

Dlatego zaproponowano całkowicie nową ustawę. Przedstawiony projekt stanowi kompleksową regulację funkcjonowania ogrodnictwa działkowego. Godzi on postulaty TK, w szczególności swobodę zrzeszania, pluralizm w prowadzeniu ogrodów oraz poszanowanie praw właścicieli nieruchomości, z potrzebą ochrony praw działkowców oraz istnienia ogrodów. Zawarte w nim rozwiązania powinny znaleźć uznanie w oczach tych polityków, którzy bezpośrednio po ogłoszeniu orzeczenia przez Trybunał głosili, że „nie pozwolą aby działkowcom stała się krzywda”.

W projekcie zachowano wszystkie przywileje działkowców niezakwestionowane przez TK, potwierdzono ich prawa do działek oraz gwarancje na wypadek likwidacji ROD. Co istotne, projekt nie wprowadza w ogrodach rewolucji, ale umożliwia ewolucję – decyzję, co do dalszego sposobu funkcjonowania każdego ogrodu pozostawia do uznania samych działkowców.

Obywatelski projekt ustawy o ROD powinien zyskać poparcie każdego, komu naprawdę bliskie jest dobro działkowców oraz zachowanie ogrodów w krajobrazie polskich miast. Można powiedzieć, że stanowisko polityków wobec tego dokumentu będzie testem ich faktycznych intencji wobec ogrodów i miliona polskich rodzin korzystających z działek.

Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na pytania, które najczęściej pojawiały się podczas debaty nad projektem. Dzięki temu powstał swoisty przewodnik, wyjaśniający sytuację ogrodów po uchwaleniu proponowanej ustawy, jak i to, co będzie, jeżeli Sejm nie uchwali nowego prawa.