Temat likwidacji ROD, z uwagi na prowadzenie licznych inwestycji zarówno lokalnych, jak i ogólnokrajowych, może dotykać także działkowców. Obecnie ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia 13 grudnia 2013 r. rozróżnia trzy przypadki likwidacji ROD (całkowitej lub częściowej): na cel publiczny, podyktowaną zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wynikającą z roszczeń do terenów ROD. W zależności od przesłanek inaczej będzie kształtować się zarówno tryb likwidacji, jak i uprawnienia działkowców. W przypadku niektórych celów publicznych obowiązują tzw. specustawy, które regulują pozyskiwanie nieruchomości w sposób szczególny, ale nawet zapisy z tych ustaw gwarantują działkowcom prawo odszkodowań oraz do odtworzenia ROD.

Takie sytuacje występują głównie przy inwestycjach związanych z budową dróg krajowych, autostrad, czy linii kolejowych. Dotyczy to zwłaszcza inwestycji drogowych, gdyż właśnie najwięcej likwidacji jest dokonywana w związku z budową dróg (na mocy specustawy drogowej). W takim przypadku ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia 13 grudnia 2013 r. nie ma zastosowania. Nie oznacza to jednak, że likwidacja przeprowadzana jest bez zapewnienia odszkodowań działkowcom oraz stowarzyszeniu ogrodowemu, a także zapewnienia terenu zamiennego na odtworzenie rodzinnego ogrodu działkowego. Spełnienie przez Inwestora ww. obowiązków wynika wprost z zapisów ustaw szczególnych, np. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, czy też ustawy z dnia 9 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych.

Wracając do dalszej części pytania, to zgodnie z zapisem art. 20 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, likwidacja ROD może mieć miejsce w okresie od dnia 1 listopada do dnia 31 marca (ust. 1), jedynie w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych przypadkach likwidacja może być w innym terminie (ust. 2).

Jednak w przypadku, gdy likwidacja nastąpi poza okresem od 1 listopada do 31 marca, odszkodowanie dla działkowców powinno objąć także wartości przewidywanych plonów (art. 22 ust. 4).

Zapisy wynikające z art. 20 ust. 1 oraz art. 22 ust. 4 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych nie będą miały jednak zastosowania w przypadku ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych oraz ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących.

Tak, więc zapisy ww. ustaw nie przewidują stosowania art. 20 ust. 2 oraz art. 22 ust. 4 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, czyli w takiej sytuacji likwidacja ROD będzie mogła mieć miejsce w każdym czasie (nie tylko od 1 listopada do 31 marca), a ponadto działkowcom nie będzie przysługiwało dodatkowe odszkodowanie w wysokości przewidywanych plonów.