Zagadnienie altany na działce zostało uregulowane w art. 13 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 13 grudnia 2013 r. Jednocześnie, przedmiotowa ustawa w art. 57 znowelizowała prawo budowlane. Od dnia 19 stycznia 2014 r. altana zlokalizowana na działce w ROD może posiadać powierzchnię zabudowy do 35 m² oraz wysokość do 5 m przy dachach stromych i do 4 metrów przy dachach płaskich.

Należy podkreślić, iż obecnie obowiązująca regulacja jest bardzo rygorystyczna. Ustawodawca w art. 13 ust. 1 ustawy o ROD jednoznacznie wskazał, iż „na terenie działki nie może znajdować się altana, której powierzchnia zabudowy przekracza powierzchnię określoną w art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r.” tj. 35 m².

Jeżeli więc, powierzchnia altany wynosi 40 m², zachodzi wówczas konieczność jej zmniejszenia. W przypadku braku możliwości zmniejszenia altany np. z względów konstrukcyjnych zachodzi konieczność jej wyburzenia. Nie ma możliwości pozostawienia w świetle obowiązujących przepisów altany przekraczającej wymiary określone w art. 57 ustawy o ROD. Nie ma również w tym przypadku znaczenia, iż altana została wybudowana przez poprzedniego użytkownika działki rodzinnej.

W przypadku niedostosowania zagospodarowania działki do stanu zgodnego z art. 13 ust. 1 ustawy o ROD, działkowiec musi liczyć się z następującymi konsekwencjami:

• Stowarzyszenie ogrodowe w przypadku powzięcia wiadomości, że na terenie działki znajduje się ponadwymiarowa altana ma obowiązek zgłosić ten fakt do właściwego organu administracji publicznej. Jeżeli w prowadzonym postępowaniu organ administracji publicznej stwierdzi naruszenie przepisów prawa dotyczących altany, wówczas stanowi to podstawę do rozwiązania umowy w drodze wypowiedzenia przez stowarzyszenie ogrodowe.

• W przypadku wygaśnięcia prawa do działki, działkowiec nie otrzyma za ponadwymiarową altanę wynagrodzenia, co wynika jednoznacznie z art. 42 ust. 1 ustawy o ROD. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy wypowiedzenia umowy dokona stowarzyszenie ogrodowe.

• Koniecznością zapłaty podatku wynikającego z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 r. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 12 powołanej ustawy, zwalnia się od podatku położone na terenie rodzinnego ogrodu działkowego budynki nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach prawa budowlanego dla altan.

Reasumując, w interesie działkowca jest zadbanie o prawidłowe wymiary altany. Nawet niewielkie przekroczenie obowiązujących norm zabudowy, może skutkować daleko idącymi konsekwencjami nie tylko związanymi z korzystaniem z działki, ale również finansowymi wynikającymi z konieczności zapłaty podatku od nieruchomości oraz brakiem wynagrodzenia/odszkodowania w przypadku wygaśnięcia prawa do działki.